شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)  - حانم دکتر فاطمه طباطبایی عروس گرامی امام خمینی خاطره ای را در خصوص نحوه برگزاری کلاسهای نهضت سوادآموزی در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی نقل کرده است که خواندن آن خالی از لطف نیست.  جماران، در سالروز فرمان حضرت امام خمینی برای تشکیل نهضت سوادآموزی آن را منتشر کرده است

       ر ویکر دهای نظری زیربنای تعریف سواد: شواهدی از برنامه درسی کشورهای آمریکا، کانادا، انگلستان، سنگاپور، سنگال، اندونزی و ایران

کد کتاب : ۱۲۹۸۱۷۴
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۸۵۱۲۲۶
رده دیویی : ۳۷۴
قطع : رحلی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۱۵
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۳۰۰
موضوع : آموزش بزرگسالان

درباره بسطام که شهرستانی است دراستان سمنان قرار دارد، نوشته‌اند که "بستان‌های بسیار، میوه‌های نیکو، روستاهای مصفا و جامع ظریف" داشت. بسطامِ امروزین نیز چنین است. باغ‌هایش مصفا و مسجد جامعش به غایت زیباست. افزون بر این، آرامگاه مردی را دربرگرفته که شهرت خود را مدیون اوست: "بایزید بسطامی".

این که در روزگاران کهن می‌گفتند: هیچ‌کس از اهل بسطام عاشق نمی‌شود و اگر عاشقی در آن‌جا قدم نهد چون از آب آن بنوشد عشق از دلش بیرون خواهد رفت، اشاره‌ای بود به طریقت بایزید که تنها به یک عشق می‌اندیشید: عشق حق.

اما گروهی دیگر که وفاتش را به سال ۲۳۴ و یا ۲۶۱ و مدت عمرش را ۷۳ سال ثبت کرده‌اند، معتقدند که بایزید پس از وفات امام صادق به دنیا آمده و نمی‌تواند شاگرد او باشد.

با وجودی که از سفرهای او به بلخ و بغداد و مکه سخن گفته‌اند اما سخنان منسوب به خودش قبول این روایات را دشوار می‌سازد: وقتی کسی با وی گفت که مریدان از سیاحت و طلب نمی‌آسایند، بایزید جواب داد که یار من مقیم است، نه مسافر و من با او مقیم هستم و مسافرت نمی‌کنم.

مسجد جامع بسطام 

البته بایزید مثل حلاج بر دار نشد اما ظاهرا چند بار از بسطام بیرونش کردند. مخالفت علما و فقیهان با او دلایل دیگری هم داشت. بایزید به تصریح اغلب منابع، امّی (فاقد سواد خواندن و نوشتن) بود و به عالمان طعنه می‌زد. درباره ایشان می‌گفت: "مسکینانند مرده از مرده علم گرفته‌اند و ما علم خویش از آن زنده گرفته‌ایم که نمی‌میرد." ^(۱)

به هر روی بایزید که بنای کارش بر مراقبت نفس بود، در تصوف ایرانی مقامی بس بلند یافت تا آن‌جا که لقب "سلطان‌العارفین" را برازنده‌اش دانستند. او در بسطام درگذشت و کنار همان صومعه‌ای که خلوت می‌کرد و ریاضت می‌کشید، به خاک سپرده شد.

برج کاشانه بسطام 

برخلاف انتظار، مزار بایزید بیرون از فضاهای معماری و در گوشه‌ای از صحن مجموعه قرار دارد. اتاقک کوچک فلزی که روی سنگ مرمرین مزار او نصب شده، مربوط به سال‌های اخیر است. این می‌تواند اشاره‌ای باشد به زهد و ساده‌زیستی بایزید و پرهیز او از مظاهر دنیوی.

نزدیک به سنگ مزار بایزید دو اتاق کوچک وجود دارد که گفته می‌شود همان صومعه و محل عبادت بایزید است. طبق کتیبه موجود در این اتاقک‌ها، مرمت صومعه در سده پانزدهم میلادی انجام یافته است. دو محراب گچ‌بری که در هر یک از اتاق‌ها به چشم می‌خورند، از نفیس‌ترین آثار موجود در مجموعه تاریخی بسطام هستند.

نیز باید از بقعه امام‌زاده محمد بن جعفر صادق یاد کرد که نزدیک به مزار بایزید و در سمت جنوب آن واقع شده است. این بقعه نفیس از آثار دوره اولجایتو - ایلخان مغول -  و متعلق به سال ۷۰۰ ه.ق است. این که آیا می‌توان بین وجود مزار پسر امام صادق در مجاورت آرامگاه بایزید و روایات مربوط به شاگردی بایزید نزد امام صادق ارتباطی برقرار کرد یا نه، درخور پژوهش ‌است.

گزارش مصور این صفحه، شما را به تماشای مجموعه آرامگاه بایزید بسطامی می‌بَرد. قطعه موسیقی استفاده شده در این گزارش برگرفته از آلبوم "بر مدار تنبور" کاری از گروه شاهو با موسیقی حامد صغیری است. این را هم بیفزاییم که بایزید بسطامی بسیار طرف توجه و علاقه ترکمن‌های ایران قرار دارد و سالانه هزاران ترکمن به زیارت آرامگاه او می‌آیند. 

رویکرد آموزش فرد به فرد و تقویت مشارکت بخش غیردولتی در دستور کار سازمان نهضت سواد آموزی قرار دارد و با این روش می‌توان فرصت های شغلی جدیدی تعریف کرد.

چنان‌ چه توسعه فرهنگی به معنای «همگانی کردن فرهنگ» یا به عبارت دیگر «فراهم آوردن امکانات و موجبات مشارکت مردم در فعالیت‌های فرهنگی» تلقی شود، برای نیل به این مقصود، ابتدا باید کلیه نابرابری‌های فرهنگی که ریشه در مقتضیات اقتصادی ـ اجتماعی طبقات مختلف جامعه دارند، از میان بروند. دست‌یابی به توسعه فرهنگی، خصوصا در شرایطی که مفهوم توسعه آن‌چنان گسترش یافته است که علاوه بر جوانب منحصرا اقتصادی، بهبود مقتضیات انسانی و جوانب اجتماعی رانیز در برمی‌گیرد، بیش از هر زمان دیگری اهمیت می‌یابد. اما تحقق این هدف، با توجه به رشد انفجارگونه جمعیت که اکثر کشورهای جهان را تهدید می‌کند، به سادگی امکان‌پذیر نیست. پدیده رشد بی‌رویه جمعیت که بیش از هر چیز، معلول کاهش میزان مرگ‌ومیر و افزایش باروری است، تعادل موجود میان رشد جمعیت از یک‌سو و رشد اقتصادی و منابع و امکانات تولیدی از سوی دیگر را از بین می‌برد و جامعه را با افزایش میزان فقر، کم‌سوادی، کمبود تغذیه و بسیاری مسائل و مشکلات دیگر مواجه می‌کند.

98 درصد شهروندان ایرانی در گروه سنی 10 تا 19 سال باسواد هستند/نرخ رشد باسوادی در فارس دو درصد بالاتر از میانگین کشوری است

در راستاي اجرايي نمودن دستور العمل آموزش اوليائ بيسواد دانش آموزان ،ابلاغي از سوي مقام عالي وزارت، نشست ويژه مدير كل با حضور مديران مناطق 4و8 تهران مورد بررسي وبازنگري قرار گرفت .

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور با اشاره به اجرای گسترده طرح آموزش اعضای بیسواد خانواده دانش‌آموزان در سال جاری گفت: فهرست و مشخصات کامل افراد بیسوادی که در خانواده دانش‌آموز وجود دارند استخراج و به مدیر مدرسه ابلاغ شده است. وی موظف است این افراد را از ابتدای امسال به فعالیت‌های سوادآموزی دعوت کند

الف. معرفي
اولين سخنرانى علمى پژوهشگاه علوم و فناورى اطلاعات ايران درســال 1389 با عنوان «پژوهش سواد اطلاعاتي: معرفي رويكردي انقلابــي براي تبييــن، طراحي، و اجراي عملي ســواد اطلاعاتي» با ســخنراني دكتر مريم نظرى، دكتراى اطلاع رســانى آموزشى ازدانشــگاه شفيلدانگلستان چهارشــنبه، 1389/2/22 ساعت 14   در پژوهشگاه اطلاعات و مدارك علمي، تالار اجتماعات برگزارشــد. اين سخنراني كه برگرفته از رســالة دكتري وي بود در چهاربخش «مفهوم و اصالت ســواد اطلاعاتــي»، «پژوهشهاي كيفي ســواد اطلاعاتي»، «پژوهش سواد اطلاعاتي در بافت»، «پژوهش ســواد اطلاعاتي در ايران: اولويتها و راهكارها» ارائه شدو مباحثي چون بينش و درك اهميت اطلاعات، درك و تعيين مســئله، دانش درباره ســازمان، تاريخچة ســواد اطلاعاتي بهتبيين مبحث ســواداطلاعاتي و درك آن، تاريخچة مختصري از ســواد اطلاعاتي و ... را در برگرفت. دكتــر نظري بــا توضيح دربــاره طراحي ابــزار و چهارچوب پژوهــش، گردآوري داده ها و تأكيد بــر اهميت اخلاق پژوهش درانگســتان و آمريكا، و نحوة تحليل دادهها به ارائه يافتهها به صورت  خلاصــه و طراحــي مدلي بــراي ســواد اطلاعاتــي در حوزههاي«يادگيري الكترونيكي» و«سيســتمهاي اطلاعــات جغرافيايي»پرداخت.
اين سخنراني با برگزاري بخش پرسش و پاسخ با موضوعاتي چــون نوع نگاه بهدانش و تجربه در ســواد اطلاعاتي و نحوة انتقال آن، نام مدل، نتايج كار، مقالات مســتخرج از اين پايان نامه به اتمام رسيد.
در انتهاي سخنراني، شركتكنندگان كاربرگه هاي ارزشيابي را تكميل كردند. شركت كنندگان اين نشست 37 نفر بودند كه از دانشگاههاي شــهيد بهشتي، سمنان، صنعتي اميركبير، امام صادق (ع) و الزهراء(س) و مراكز علمي ـ پژوهشــي چون مؤسسة پژوهشي حكمت وفلسفه ايران، سازمان تنظيم مقررات ارتباطات، پژوهشكده حفاظت آثار و اشــياء تاريخي ـ فرهنگي، شركت رزنت و پژوهشگاه علوم و
فناوري اطلاعات ايران در آن شركت كرده بودند.
خلاصه سخنراني
دكتــر غلامعلي منتظــر معاون پژوهشــي پژوهشــگاه، در ابتداي ســخنرانى ضمن تشكر از حاضران محترم در مورد اولين سخنرانى علمى پژوهشــگاه علوم و فناورى اطلاعات ايران در ســال 1389 توضيح دادند. وي با توجه به تغيير عنوان مأموريتهاي پژوهشــگاه، يكي از برنامه هاي پژوهشــگاه را مطرح كردن حوزههاى علوم و فناورى اطلاعات عنوان كردند. دكتــر منتظر افزودنــد: «هدايت پژوهشها بــه اين حوزهها نيازمنــد ايجاد راههايى براى ايجــاد فرصت هم فكرى و هم نظرى صاحب نظران در عرصه هاى مختلف اســت و برگزارى اين جلسات درهمين راســتا سنجيده مىشود. تلاش اين است كه موضوع هاى پرچالــش علمــى در دورههــاى زمانــى مختلف (هرمــاه) در اين حوزهها در پژوهشــگاه مورد بررســى قرار گيرنــد و انتظار ميرود از صاحب نظران اين حوزهها دعوت شــود. پژوهشگاه آمادگى داردبرگزاري سمينارهايي از اين دست را براى متخصصان ساير مراكز علمــى و تخصصى در حوزة علوم وفنــاورى اطلاعات برنامهريزىكنــد. نوع نــگاه به چنين جلســاتي از نــوع محفلى بــراى ترويج كرد و به معرفي مختصري از سخنران پرداخت. دكتر مريم نظرى، ســخنراني خــود را در چهار بخش «مفهوم و اصالت سواد اطلاعاتي»، «پژوهشهاي كيفي سواد اطلاعاتي»،«پژوهش سواد اطلاعاتي در بافت» و «پژوهش سواد اطلاعاتي در ايران: اولويتها و راهكارها» ارائه داد. دكتــر نظري در بخش اول ســخنراني خود، بــا ارائه مباحثي چون بينش و درك اهميت اطلاعات، درك و تعيين مســئله، دانش دربارة ســازمان، و تاريخچة ســواد اطلاعاتي بهتبيين مبحث سواد اطلاعاتي و درك آن پرداخت. سپس با ارائة تاريخچة مختصري از ســواد اطلاعاتي و معرفي افرادي كه در اين حوزه پيشگام بوده اند،به بافت ســواد اطلاعاتي و اين مشــكل جهاني اشــاره كرد كه به گزارش سخنراني علمي پژوهش سواداطلاعاتي: بامعرفي رويكرديانقلابي براي تبيين،طراحي،واجراي عملي سواداطلاعاتي اعتقاد گروهي ســواد اطلاعاتي در كنار سواد اينترنتي، رايانهاي، و فرارســانهاي به رفع نيازهاي اطلاعاتي افراد ميانجامدو به تنهايي قادر به پاســخگويي نياز ايشان نيست. به اعتقاد وي اين مشكل از آنجا نشأت ميگيرد كه اين گروه اجزاء و عناصر سواد اطلاعاتي را مطالعه نكرده و آن را پويا نديده اند.وي در بخشهاي ديگر سخنراني خويش به بررسي روشهاي پژوهش ســواد اطلاعاتــي در جهان و ايران پرداخــت و افزود:"درتمامي روشها از سواد اطلاعاتي به بافت رسيدهاند و او در پژوهش خود از بافت به سواد اطلاعاتي رسيده است." دكتر نظري ضمن اشاره به روش پژوهش خود به عنوان مطالعه مــوردي با روش شــناختي ـ اكتشــافي افزود:"اين مطالعه در رشــتةتحصيلي سيستم هاياطلاعات جغرافياي يدرمحيط يادگيري ازراه دوردر سه دانشگاه وبراساس مدل معتبرآيزنهاور انجام گرفته است."
وي در ادامه نتايج كلي پژوهش را در سه زمينه زير خلاصه كرد:
1. سواد اطلاعاتي بايد در بافت لحاظ شود؛
. 2 براي هر رشــته خاص به سواد اطلاعاتي نيازمنديم و سواداطلاعاتي از آغاز يادگيري مطرح شدني است؛
3. بــراي طراحي و ارائة مدل در روش تحليل موردي ناگزير به مطالعه بافت و ارائه راهحل هستيم.


taherhosin@yahoo.com